Bel fıtığı; omurga üzerindeki omurlar arasında gelişir. Omurlar arasında bulunan jel benzeri bağ dokusu; bilhassa yaşlılık dolayısıyla su kaybeder. Bu yüzden, işlevini yerine getiremez.
Boyun fıtığı; bel fıtığı ile benzer nedenden dolayı ortaya çıkar. Omurlar arasındaki jel benzeri yapısıyla bilinen diskler üzerinde bir takım etkenlerden kaynaklı olarak zedelenme, yırtılma ve bozulma meydana gelebilir. Bu yüzden, disk omurların arasından çıkarak sinirlerin ve omuriliğin geçtiği kanala doğru bir kayma eğilimi gösterir. Fıtık oluşur.
Disk herniasyonları farklı tip ve derecelerde gelişebilir:
Bulging: Diskin taşması veya bombeleşmesidir. Anulus fibrozus sağlamdır.
Protrüzyon: Annulus fibrozustaki inkomplet defekt sonucu diskin herniye olmasıdır. PLL (posterior longutidunal ligaman) sağlamdır.
Ekstrüzyon: Nucleus pulposus, annulus fibrozusta oluşan komple yırtık boyunca, posterior longitudinal ligamenti’de hasar vererek spinal kanal içine doğru yer değiştirir.
Sekestrasyon: Fıtık materyalin geride kalan disk ile anatomik bütünlüğü ortadan kalkmıştır. Spinal kanal içinde serbest halde bulunur.
Bel fıtığı evreleri nelerdir?
Bel fıtığı 1. evre: Disk çevresindeki zar bu travma ile yırtılırsa jelatin yapı disk dışına çıkar. Asidik yapıdaki disk içeriği etrafındaki sinirlerde zararlanma ve iritasyon yaratır. İritasyon sonrası koruma mekanizması olarak kaslar spazma girer.
Bel fıtığında ilk olarak belde kas spazmı ve hatta bel kilitlenmeleri görülür. Hastanın her hareketi şiddetli ağrılara neden olur. Çoğu zaman kendini sınırlayan ve kendi kendine iyileşebilen bu durum iyileşemez ve uzun sürerse daha ciddi sonuçlara sebep olabilir. Bu dönemde ilaç tedavisi ve istirahat yeterlidir.
Bel fıtığı 2. evre: Yırtılan zardan taşma devam ederse belden kalça ve bacağa yayılan ağrı başlar. Zardan dışarı taşan disk içeriğinin (fıtık) sinire temasını arttıran yürümek, uzun süre oturmak gibi hareketlerler bacağa yayılan ağrıya neden olur.
Fıtığın yerine göre bazen belirli pozisyonlanmak ağrıyı arttırabilir. Bu evrede ayağa yayılan uyuşukluk hissi olabilir. Bel fıtığı en sık omurgadan çıkan siyatik sinir bölgesinde görüldüğü için bu durum siyatik sinir basısını ifade eden siyatalji olarak tanımlanır.
Bel fıtığı 3. evre: Fıtığın büyüklüğüne bağlı olarak sinir basısı devam eder sinir zedelenmesi artar, bacakta ciddi uyuşukluk ve güç kaybı başlar. Güç kaybı ayak ve ayak parmaklarında ortaya çıkar. Hasta topuk veya parmaklar üzerinde yürümekte zorlanır. 3.evrede şiddetli bel ağrısı azalır, yerine kalça ve bacak ağrısı artabilir.
Bel fıtığı 4. evre: Sinir zedelenmesi şiddetlenir, ayaktaki güç kaybı artar. Ayağında uyuşukluk artar. Bu evrede ağrı bazen çok şiddetli bazen ise azaldığı, güç kaybının arttığı görülür. Bu durum sinirin şiddetli ve geri dönüşümsüz hasarlanmaya başladığının bir göstergesi olabilir.
Bel fıtığı 5. evre: Bacak ağrısının niteliği değişir; yanma acıma şeklinde ağrı başlar. Güç kaybı net olarak hissedilir. Basit temaslar dahi yanıcı, rahatsız edici ağrıya neden olur. Sinir hasarı sonrası görülen nöropati denen bu ağrı tipinde ilaç tedavileri ağrıyı dindirmekte yetersiz kalır.Hastalar mobilize olmakta zorluk yaşar.
⛳ Bel Fıtığı Tipleri
-Posterolateral Disk Herniasyonu - Çıkıntı genellikle vertebral kanala posterolateraldir. Çıkıntılı disk genellikle bir sonraki alt siniri sıkıştırır, çünkü sinir foramen yolunda disk seviyesini geçer.
-Santral (posterior) Herniasyon - Daha az sıklıkta görülür. 2. omurun üzerinde çıkıntı yapan bir disk, omuriliğin kendisini sıkıştırabilir veya kauda equine rahatsızlığına yol açabilir .
-Lateral Disk Fıtığı - Sinir kökü sıkışması, herniasyon seviyesinin üzerinde gerçekleşir. L4 sinir kökü en sık tutulum gösterir.